Uitvaart
Sterven is een ingrijpend gebeuren. Niet alleen voor de familieleden en vrienden, maar ook voor de omgeving en vaak ook voor de geloofsgemeenschap waartoe de overledene behoorde. Afscheid nemen van het leven gaat gepaard met pijn en verdriet en vraagt om een passend afscheid. Passend bij de overledene en bij degenen die achterblijven.
Kerkelijke uitvaart
Als nabestaanden kiezen voor een kerkelijke uitvaart, wordt afscheid genomen op een wijze en in de traditie die daarbij past. Er wordt verwezen naar Jezus Christus, zijn Opstanding en het Eeuwig Leven. Ook gebed, (koor) zang, Bijbelteksten en oude christelijke symbolen als wijwater, vuur (zoals de Paaskaars) en wierook hebben daarin hun plaats, naast persoonlijke inbreng van de nabestaanden. Er zijn verschillende vormen mogelijk:
- Eucharistieviering al dan niet voorafgegaan door een avondwake;
- Woord- en Communieviering al dan niet voorafgegaan door een avondwake;
- Woord- en Gebedsviering al dan niet voorafgegaan door een avondwake.
- Een viering van Woord en Gebed in een ruimte die niet (meer) kerkelijk is en geen horecagelegenheid is. Hiervoor kan geen gebruik gemaakt worden van een parochiekoor.
De uitvaartviering kan worden afgesloten met een begrafenis op het kerkhof of met een korte plechtigheid in het crematorium. Het is ook mogelijk dat het afscheid uitsluitend in het crematorium plaatsvindt. De crematieplechtigheid heeft dan de vorm van een Woord- en Gebedsviering. Soms kiezen de nabestaanden voor uitsluitend een avondwake op de avond voor de begrafenis of de crematie.
Voorgangers in de uitvaart
In een uitvaartviering in de kerk of een afscheid dat uitsluitend plaatsvindt in het crematorium gaat een lid van het pastoraal team voor of een van de daartoe toegeruste parochiële vrijwilligers. In een avondwake gaan leden van de werkgroep avondwake voor.
Voorgangers namens het pastorale team van de Parochie H. Maria Magdalena zijn de pastoor of een andere (emeritus)priester, een diaken of een pastoraal werk(st)er. Maar ook daartoe opgeleide en toegeruste parochiële vrijwilligers gaan voor bij een kerkelijk afscheid. Soms ook gaat een gewijde voorganger of pastoraal werk(st)er (met een zending van de bisschop) van buiten de parochie voor, als deze een band heeft met de nabestaanden.
Een kerkelijke uitvaart wordt afgesloten door een begrafenis op het kerkhof of een crematie op dezelfde dag, verzorgd door een pastor of parochieel voorganger, door de nabestaanden zelf of door de uitvaartleider. Pastores gaan in de regel na een uitvaart in de kerk niet mee naar het crematorium of een begraafplaats buiten de eigen parochie. Wel gebeurt het dat zij voorgaan bij een afscheid (viering van Woord en Gebed) dat zich in zijn geheel in het crematorium afspeelt, of in de aula van de uitvaartondernemer.
Het komt tevens voor dat er voor de overledene:
- uitsluitend een avondwake is, gevolgd door een crematieplechtigheid op de daaropvolgende dag waarbij – op verzoek van de nabestaanden – een lid van de avondwakegroep voorgaat. In sommige geloofsgemeenschappen is dit zelfs gebruikelijk.
- uitsluitend een avondwake is, gevolgd door een begrafenis- of crematieplechtigheid op de andere dag, verzorgd door de nabestaanden zelf of door de uitvaartondernemer.
Hoe te handelen bij een overlijden
Een overlijden wordt door de uitvaartondernemer gemeld bij de Pastorale Wacht (0481 75 77 75). De uitvaartondernemer krijgt dan het parochiesecretariaat in Bemmel of de dienstdoende pastor te spreken. In overleg worden dan locatie, datum en tijd van de avondwake c.q. uitvaart vastgesteld.
Het secretariaat of de betreffende pastor informeert daarna de contactpersoon van de geloofsgemeenschap waar het afscheid plaatsvindt. Deze contactpersoon informeert vervolgens de avondwakegroep, de koster, de acolieten, het koor, de grafdelver en eventuele andere medewerkenden. Nabestaanden hoeven dus niet zelf contact op te nemen met de parochie om het kerkelijk afscheid te regelen: dat gebeurt via de uitvaartondernemer.
Als een overlijden is gemeld, worden voor de overledene de kerkklokken geluid. In de locaties Elst, Doornenburg, Gendt, Heteren en Indoornik kent men dit gebruik niet. Er wordt een gedachteniskruisje voor de overledene gemaakt, dat geplaatst wordt aan de gedachtenismuur in de kerk tijdens de avondwake of uitvaart.
Na de uitvaart wordt de naam van de overledene in drie achtereenvolgende weekendvieringen genoemd. Daarna wordt deze in de vorm van een intentie in twaalf andere weekendvieringen genoemd. Deze twaalf intenties worden betaald uit de opbrengst van de collecte die tijdens de uitvaart wordt gehouden. Data waarop deze intenties worden gelezen, worden in overleg met de nabestaanden vastgesteld.
Geen kerkelijk afscheid, toch aandacht
Als er geen afscheid is in de kerk, kan er toch aandacht voor de overledene zijn in de parochie. We maken hierbij onderscheid tussen wel en niet melden van een overlijden.
- Met melding: een overlijden van een ingeschreven parochiaan wordt door de uitvaartondernemer of de nabestaanden gemeld bij het secretariaat van de geloofsgemeenschap en/of de parochie. De nabestaanden kiezen er echter voor de overledene te begraven of te cremeren zonder betrokkenheid van de kerk. Voor de overledene worden dan waar dat gebruikelijk is, de kerkklokken geluid en de nabestaanden wordt de mogelijkheid geboden een kruisje op te hangen in de kerk. De naam van de overledene wordt genoemd in de weekendvieringen en vermeld in het parochieblad. De nabestaanden worden uitgenodigd voor de Allerzielenviering waarin de naam van de overledene wordt genoemd.
- Zonder melding: Als een overlijden van een ingeschreven parochiaan door de uitvaartondernemer of de nabestaanden niet wordt gemeld bij het secretariaat van de geloofsgemeenschap en/of de parochie, wordt er feitelijk geen betrokkenheid van de kerk gevraagd. Er wordt dan ook niet geluid, er wordt geen kruisje opgehangen en in de weekendvieringen en in het parochieblad wordt de naam van de overledene niet genoemd. De nabestaanden ontvangen ook geen uitnodiging voor de Allerzielenviering. Echter, wanneer nabestaanden achteraf toch bepaald aanbod uit de parochie op prijs stellen, zijn zij welkom daartoe contact op te nemen met het secretariaat of één van de pastores.
Meer informatie
Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Neemt u dan contact op met het secretariaat of de Pastorale wacht (0481 75 77 75).